Telomer Tedavisi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
Telomer Tedavisi etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

11 Şubat 2020 Salı

Telomer Tedavisi, Yaşlanma

Telomerler kromozomların uçlarının yalıtımı için kromozom uçlarını saran kodlanmayan   
DNA tekrar (TTAGGG) dizileridir. 46 kromozomun her iki ucunda olmak üzere  
                                                                                                toplam 92 telomer vardır.
Telomerlerin Fonksiyonu
    • ·      Kromozom son kısmını yıkım ve füzyon gibi anormal durumlara karşı korur.
    • ·      Kromozomların bütünlüğünü ve stabilitesini sağlar. 
    • ·      Kromozomların nükleus zarına tutunarak belirli bir pozisyonu korumasını sağlar.
     Telomer yokluğunda, tüm bunlar bozulduğunda başıbozuk bir DNA ortaya çıkar. Rastgele tamir edilmeye çalışılır. Bir kaos ortamı oluşur. Bozuk hücresel fonksiyonlar doğar. Telomerler tüm bunları kendine has proteinlerle önler. 
        Telomerlerin ikinci önemli görevi; telomeraz enziminin telomere girişini sağlamak ve telomer tek dal uzunluğunu korumaktır. Telomeraz, kromozomların telomerlerine telomerik tekrarların eklenmesini sağlayan büyük bir enzim kompleksidir. İnsanın fetal dokularında, yüksek oranda telomeraz aktivitesi görülür. Yaşlılarda telomeraz aktivitesi düşüktür. Büyüyen çocuklarda, çoğalması, yenilenmesi gereken hücrelerde ve özellikle kanser hücrelerinde telomeraz aktivitesi yüksektir. Normal somatik hücrelerde telomeraz aktivitesi baskılanmıştır. Özellikle 19 yaşından sonra telomeraz aktivitesi düşmeye başlar.   
          Telomerlerin korunması için telomeraz aktivitesi gereklidir. Çünkü DNA polimerazlar, düz DNA uçlarını hücre bölünmesi sırasında eksik replike ederler.
Telomeraz iki kısımdan oluşur. 1- Telomeraz RNA’sı  2- Telomeraz proteinleri


Telomer-Yaşlanma-Kanser 
Hücre bölünmesinde, DNA replikasyonu sonucunda bütün kromozomların sonlarında bir eksilme olur, belli sayıda bölünme gerçekleşebilir, bu durum kritik bir eksilme noktasından sonra hücrenin ölümüne neden olur.
Germ-line (üremei) hücrelerinde telomeraz aktivitesi süreklidir. Bu yüzden germ-line hücreleri mutasyona uğrayabilir fakat yaşlanmazlar. Hücre ölümü evrimsel olarak mutasyonun ortaya çıkmasını önlemek için vardır.
Telomer kısalması, yaşlanma programı için en önemli uyarıcıdır. Bazı hastalıklar telomeraz aktivitesini negatif yönde etkileyerek erken yaşlanmaya neden olur. Yaşlanma, bir tür tümör baskılayıcı sistem olarak çalışır. Ataxia telangiactasia, Werner sendromu, Hutchinson-Gilford progeria, Down sendromu ve Nijmegen-breakage sendromu gibi DNA bozukluğu hastalıkları telomer uzunluğunu ve fonksiyonunu etkiler.
Bir hücre ilk andan itibaren kök hücreler gibi ölümsüz olabilir ya da birkaç bölünme sonra, kriz sırasında telomerazın aktizasyonu ile ölümsüzlüğe ulaşır.
Telomer Artışı Yapay Olarak Sağlanırsa Ne Olur?
Normal insan hücrelerinde telomeraz aktivitesi sağlandığında telomer boyları uzamış ve hücreler yaşlılıktan çıkıp çoğalmaya devam etmiştir genç birer yapı kazanmıştır. Ayrıca bazı doku hasarlarının telomeraz ile tamir edilebileceğine yönelik araştırmalar mevcuttur. 

Tüm bu olumlu bulguların yanında telomeraz aktivitesinin uyandırıldığı hücrelerin, yaşlanmayan, genç ve sürekli bölünen, ölümsüz özellikleriyle kanser hücrelerine benzerlik gösterdikleri unutulmamalıdır. Kanserin hücrede birkaç genetik mutasyonun birikimi sonucu ortaya çıktığı düşünülmektedir. Bu noktada kanser tedavisinde telomeraz aktivitesinin durdurulması bir tedavi seçeneği olabilir. Yine de, kanser hücresinin gelişimi için telomeraz aktivitesinin kazanılması önemli bir basamak olabilir. Fakat yaşlanmayı önleme ve doku tamiri için yükseltilecek telomeraz aktivitesi tümör gelişimi riskini arttırır. Telomeraz, kansere karşı kullanılan ilaçlar için ideal bir hedef olabilir. 
Telomer, kanser ve telomer yaşlanma ilişkisinin tam olarak açıklığa kavuşabilmesi için çok sayıda yeni araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Telomeraz yaşlanma ve kanser için iki zıt grup hastalığın tedavisi için elimizdeki çok değerli ancak bir o kadar da tehlikeli biyolojik bir veridir. Hedef sadece telomeraz değil telomeraz RNA’sı ve proteinleri de olabilir. Telomerlerin tedavide kullanımı için daha birçok araştırmaya ihtiyaç vardır.

  Günümüzde ülkemizde telomerlere yönelik bir tedavi rutinde henüz yer almamaktadır. 
Dünyada ise  sadece klinik araştırmalar bazında telomer tedavisi çalışmaları sürmektedir..

COVID19 Yatkınlık Testi, IRF7, TLR3